W lipcu 1945 r. oddziały Armii Czerwonej przy pomocy „ludowego” Wojska Polskiego oraz funkcjonariuszy i współpracowników Urzędu Bezpieczeństwa przeprowadziły szeroko zakrojoną akcję pacyfikacyjną na terenie Puszczy Augustowskiej i jej okolic, określanej mianem Obławy Augustowskiej.
Ze strony sowieckiej w operacji uczestniczyły jednostki 50. armii III Frontu Białoruskiego, Wojsk Wewnętrznych NKWD oraz funkcjonariusze kontrwywiadu wojskowego „Smiersz”. Funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, Milicji Obywatelskiej i miejscowi konfidenci wspomagali działania Sowietów jako przewodnicy i tłumacze, asystowali także przy przesłuchaniach.
Oddziały sowieckie przetrząsały lasy i wsie, aresztując podejrzanych o kontakty z polską partyzantką niepodległościową. Nie znamy dokładnie ani daty początkowej, ani końcowej operacji – najczęściej umieszcza się ją między 12 a 28 lipca.
W sumie zatrzymano kilka tysięcy osób, część z nich więziono i poddawano brutalnemu śledztwu. Ok. 600 osób nigdy nie powróciło do domów i do dziś nie są znane ich losy. Najprawdopodobniej wszyscy zostali pozbawieni życia na podstawie tej samej decyzji i należy ich uznać za ofiary Obławy Augustowskiej.
Możliwe, że miejsce stracenia i wiecznego spoczynku tych osób znajduje się w pobliżu granicy, po stronie białoruskiej. Pewne jest, że zamordowano ich przy akceptacji najwyższych sowieckich władz politycznych. Strona polska od wielu lat prowadzi starania o ustalenie losów osób zaginionych w obławie.
Z okazji 75. rocznicy Obławy Augustowskiej oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku pragnąc włączyć się w uroczyste obchody wydarzenia przygotował specjalne wydawnictwo okolicznościowe „Obława Augustowska lipiec 1945” a przy współpracy z Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Białymstoku ukazały się pamiątkowe znaczki pocztowe i pocztówki informujące i przypominające o tej strasznej zbrodni, które będą wręczane uczestnikom uroczystości.
– Pamięć o naszych bohaterach jest bowiem naszą powinnością i obowiązkiem, wyrazem naszej narodowej tożsamości
– napisał dyrektor białostockiego oddziału dr hab. Piotr Kardela we wstępie do rocznicowej publikacji.
Obchody 75. rocznicy Obławy Augustowskiej rozpoczęło piątkowe (12 lipca) spotkanie edukacyjne „W hołdzie ofiarom Obławy Augustowskiej”, które odbyło się w Urzędzie Gminy Giby. Z kolei w sobotę upamiętniono pomordowanych rajdem rowerowym szlakiem ofiar obławy augustowskiej, który wyruszył o godz. 10 z placu Szkoły Podstawowej w Gibach.W niedzielę 12 lipca odbyła się modlitwa i zapalenie zniczy na Wzgórzu Krzyży.
Tamże w sobotę, 18 lipca o godz. 19 w ramach spotkania autorskiego z Teresą Kaczorowską odbędzie się wieczornica poświęcona książce upamiętniającej tamte tragiczne wydarzenia „Było ich 27″.
Główne obchody 75. rocznicy rozpoczną się w Gibach na Wzgórzu Krzyży w niedzielę 19. lipca uroczystą mszą Świętą o godzinie 11:00
Źródło: IPN Białystok, wrotapodlasia.pl
Foto: sw.gov.pl