13 sierpnia 2021 r. na ścianie kamienicy przy ul. Sukienniczej 2 odsłonięto tablicę upamiętniającą Ignacego Zelka. To w tym miejscu w okresie międzywojennym znajdowała się jego i Wojciecha Durka pracownia „Rzeźba”.
– Tablicę poświęconą niezapomnianemu Ignacemu Zelkowi odsłaniamy w miejscu, w którym znajdowała się jego pierwsza, artystyczna, przedwojenna i toruńska pracownia. Tym znakiem pamięci chcemy już na stałe i w sposób widoczny dla wszystkich torunian i gości naszego miasta przypominać o wybitnym rzeźbiarzu i malarzu, który przez długie lata określał kulturowy profil Torunia – powiedział prezydent Torunia Michał Zaleski.
Artysta choć większość swojego życia spędził w Toruniu, nie pochodził z grodu Kopernika. Urodził się w Turaszówce koło Krosna 1 stycznia 1894 r. W latach 1908-1911 uczył się rzeźby w Cesarsko–Królewskiej Szkole Przemysłu Drzewnego w Kołomyi. Następnie studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni Konstantego Laszczki. Do Torunia zdecydował się przyjechać po wojnie w 1920 r. Tutaj razem z Wojciechem Durkiem dzielili pracownię przy ul. Sukienniczej 2. Obaj w tym czasie zostali także członkami założonej przez Juliana Fałata Konfraterni Artystów w Toruniu.
Ignacy Zelek podczas pracy nad pomnikiem Stanisława Moniuszki
Ignacy Zelek stworzył wiele dzieł, choć najbardziej znane mieszkańcom Torunia są zapewne figury dwóch niedźwiedzi z piaskowca pilnujące budynku Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych przy ul. Mickiewicza. Zaznaczyć należy, że rzeźbiarz był wszechstronnym twórcą, jednak na jego prace największy wpływ miał kubizm, wówczas nowy kierunek w sztuce. Świadczyć o tym może supraporta, która dekoruje elewację wejścia do Miejskiej Przychodni Specjalistycznej przy ul. Uniwersyteckiej. W szerokim katalogu dzieł Zelka znajdziemy także wiele prac sakralnych – stworzył on m.in. rzeźbiarski wystrój kościoła garnizonowego pw. św. Katarzyny, ołtarz Matki Boskiej w południowej nawie poewangelickiego, a wtedy już jezuickiego, kościoła św. Ducha w Toruniu (obecnie funkcjonuje w znacznie zmienionym kształcie). Na wspomnienie zasługuje także pomnik ku czci Poległych 63. Pułku Piechoty, który niestety nie ostał się do dnia dzisiejszego – zniszczony został przez hitlerowców.
Rzeźba niedźwiedzia z piaskowca przed budynkiem Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych przy ul. Mickiewicza, Fot. Natalia Przytarska
Jako wszechstronny artysta Ignacy Zelek podejmował się także innych prac niż te rzeźbiarskie.
– Był to człowiek pełen życia, działacz, a do tego bardzo towarzyski. Oprócz rzeźbiarstwa zajmował się trochę konserwatorstwem – przeprowadził m.in. renowację łuku tęczowego w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, pozłotnictwem, a czasami nawet malował. Stworzył bardzo ciekawą alegorię związaną z walkami o niepodległość, która znajduje się w zbiorach Muzeum Okręgowego – mówił Bogdan Major, były przewodniczący Rady Miasta Torunia, inicjator i pomysłodawca tablicy upamiętniającej Ignacego Zelka.
Ignacy Zelek był artystą płodnym – wiele jego dzieł rozsianych jest po całych Kujawach i Pomorzu. Oprócz w Toruniu jego prace znajdziemy lub znaleźć można było (dzieła niezachowane) m.in. w: Więcborku, Sępólnie Krajeńskim, Chojnicach, Starogardzie Gdańskim, Pelplinie, Tczewie, Chełmży, Wrockach, Grudziądzu.
Osoby, które nie miały możliwości osobiście obejrzeć dzieł Ignacego Zelka, zapraszamy na spacer po Toruniu śladami artysty. Począwszy od kościoła garnizonowego, przez ul. Uniwersytecką i gmach przychodni, po ul. Mickiewicza pod budynek Regionalnej Dyrekcji, gdzie wejścia pilnują dwa wspaniałe niedźwiedzie.
Fot. Lech Kamiński
źródło: komunikat UM Toruń; https://www.torun.pl/pl/pamieci-ignacego-zelka