Po wygranych wyborach na Słowacji centroprawicowy rząd Igora Matoviča planuje historyczne reformy. Majątek sędziów ma być poddany lustracji, ich wiek emerytalny ustalony na 65 lat, a nowa instytucja pełnić wobec nich funkcje dyscyplinarne. Parlament chce też obniżenia emerytur funkcjonariuszy komunistycznej Służby Bezpieczeństwa i badania wysokich urzędników policji wariografem.
W lutym wybory na Słowacji wygrało konserwatywne ugrupowanie Igora Matoviča Zwykli Ludzie i Niezależne Osobistości. Koalicję rządzącą tworzą z eurosceptycznymi Jesteśmy Rodziną oraz Wolność i Solidarność, a także młodą frakcją Na Rzecz Ludzi. Zmiana politycznego układu sił była zapowiedzią reform, ale niewielu spodziewało się, że koalicja podejdzie do nich aż tak ambitnie.
– Sąsiad Polski w przebudowie państwa widzi potrzebę także moralnego rozliczenia się z dziedzictwem komunizmu. Partia Zwykli Ludzie od lat funkcjonowała w polityce, ale nie była siłą dominującą. Mieli wiele pomysłów, które postrzegano jako kontrowersyjne, jednak ich wpływ na reformy w państwie był niewielki. Teraz to się zmienia
– tłumaczy w rozmowie z portalem tvp.info dr Mateusz Gniazdowski, wicedyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich.
Chcą wreszcie kontrolować sędziów i prokuratorów
Ośrodek przygotował także szczegółową analizę zmian, którymi w niedalekiej przeszłości zamierza zająć się rząd Igora Matoviča. Jak czytamy, do zapowiadanych reform należy m.in. wprowadzenie – poprzez ustawę konstytucyjną – lustracji majątkowej (testu legalności pochodzenia majątku) wszystkich (także obecnie orzekających) sędziów i ich bliskich, rozluźnienie rygorów uchylania immunitetu sędziowskiego, ustalenie dla sędziów wieku emerytalnego (65 lat) czy wprowadzenie instytucji Najwyższego Sądu Administracyjnego, który pełniłby też funkcje dyscyplinarne względem sędziów czy prokuratorów. W praktyce działania te mają również przyspieszyć zmianę pokoleniową w wymiarze sprawiedliwości i szerzej – w całym aparacie państwa.
– Ten postulat był konsekwentnie podnoszony przez Zwykłych Ludzi od dawna. Ma za zadanie odmłodzić wymiar sprawiedliwości oraz aparat państwowy
– mówi nam dr Mateusz Gniazdowski.
„W programie znalazł się też postulat, który bez sukcesu próbowali forsować w ciągu poprzedniej kadencji parlamentu – obniżenie emerytur funkcjonariuszy komunistycznej Służby Bezpieczeństwa o połowę i przeznaczenie zaoszczędzonej kwoty na emerytury więźniów politycznych i ich rodzin” – czytamy w opracowaniu OSW.
Co ciekawe, projekt reform zakłada również daleko idące propozycje walki z korupcją. Przypomnijmy, że w 2018 roku na Słowacji wybuchł skandal, gdy media ujawniły wiele szczegółów zamordowania dziennikarza śledczego Jana Kuciaka. Wskazywano m.in., że przed morderstwem był on długo szpiegowany. Teraz politycy chcą wynagradzać osoby zgłaszające próby korupcji sumą równą połowie kwoty przekupstwa oraz corocznie testować wysokich funkcjonariuszy policji wariografem.
Słowacja mocniej przeciwko aborcji
Ważne miejsce w polityce nowego rządu mają również zająć projekty socjalne jak wsparcie finansowe dla matek w ciąży (200 euro miesięcznie od 4. miesiąca ciąży). W zapowiedziach nie zapomniano też o ruchach pro-life, które mocno wspierały ugrupowania wyniesione teraz do władzy. Po raz pierwszy w programie rządu napisano bowiem o działaniach na rzecz „ochrony dzieci nienarodzonych”.
Ośrodek Studiów Wschodnich w analizie dr Krzysztofa Dębca informuje, że na polu polityki zagranicznej podkreślono jednoznaczną orientację euroatlantycką i aktywny udział w działaniach Grupy Wyszehradzkiej. W ramach V4 rząd chce skuteczniej forsować swoje interesy, pragnie też zwiększyć rolę Grupy w kształtowaniu polityki i działań UE. Kontynuację „sprawdzonej współpracy z Polską” wspomniano tuż po „ponadstandardowych” relacjach z Czechami.
Eksperci zaznaczają, że plany są ambitne, a kryzys i walka z epidemią koronawirusa nie sprzyjają na przykład rozbudowie pakietu socjalnego. Ambitne pomysły nowego rządu będą więc trudne do zrealizowania. Z drugiej strony wiele z nich nie wymaga dodatkowych środków finansowych, a głównie determinacji do ich wprowadzenia.
źródło: tvp.info