Polskie Konstytucje cd. – Konstytucja Księstwa Warszawskiego.

W dniu 22 lipca 1807 r. Napoleon nadał konstytucję Księstwu Warszawskiemu. Była ona podobna do tej, która nadal państewkom włoskim. Księstwu Westfalii i Holandii. Jej artykuł 4 głosił: Znosiła niewolę. Wszyscy obywatele są równi przed obliczem prawa ;

Księstwo Warszawskie miało być monarchią konstytucyjną, połączona unią personalną z Saksonią. Król saski Fryderyk August otrzymał dziedziczny tytuł księcia warszawskiego. Miał on posiadać pełną władzę wykonawczą wraz z inicjatywą ustawodawczą. Do niego miała należeć też polityka zagraniczna.

Władza ustawodawcza należała do dwuizbowego parlamentu, który miał się zbierać co dwa lata na dwa tygodnie. Jego kompetencje były ograniczone do dyskutowania i uchwalania ustaw. Projekty ustaw w sprawach podatków, norm prawnych i finansów miała przygotowywać Rada Stanu składająca się z ministrów i referendarzy. W sejmie miało zasiadać sześćdziesięciu posłów ze stanu szlacheckiego i czterdziestu deputowanych nieszlacheckich. W senacie zasiadali biskupi, wojewodowie i kasztelanowie. Senatorowie byli mianowani dożywotnio przez króla.

Pomimo formalnej wolności wprowadzono cenzus majątkowy. Prawa wyborcze, oprócz szlachty osiadłej, przysługiwały posiadającym -kupcom i rzemieślnikom o wysokim statusie majątkowym, inteligencji (ludzie nauki i sztuki), oficerom, podoficerom zasłużonym na wojnie, bogatym chłopom-czynszownikom itp. Oblicza sie, ze w 1809 r. prawo wyborcze posiadało w Księstwie Warszawskim ponad osiemdziesiąt tysięcy wyborców.

Konstytucja dzieliła kraj na sześć departamentów i sześćdziesiąt powiatów. Departamentem miał rządzić prefekt, powiatem pod prefekt (na wzór francuski), wszyscy mianowani przez króla. Rządy w kraju mieli sprawować ministrowie (sprawiedliwości, skarbu, spraw wewnętrznych, wojny oraz policji) odpowiedzialni przed królem. Tworzyli oni Radę Stanu (rząd). Siedziby departamentów były w Warszawie, Bydgoszczy, Kaliszu, Płocku, Łomży i Poznaniu. W 1809 r. po zwycięskiej wojnie z Austria powiększono Księstwo o cztery nowe departamenty – krakowski, lubelski, radomski i siedlecki. Obszar Księstwa wzrósł do 151 tys. km kw, a ludność do niespełna czterech i pól miliona..

Od l maja 1808 r. w Księstwie wprowadzono kodeks cywilny Napoleona. który pomimo oporu kleru zyskał poparcie szlachty (np. cywilne prawo małżeńskie). Wszystkie akta urzędowe miały być redagowane w języku narodowym. Kodeks gwarantował wszystkim równość wobec prawa.

Przekreśleniem feudalnych stosunków było zniesienie poddaństwa chłopów i ich przypisania do ziemi. Ale dekret z 1807 r. przyznawał prawo własności ziemi dotychczasowym panom. Dlatego mówiono, ze dekret Napoleona w sprawie własności „zdejmował chłopom kajdany z nóg razem z butami”.

Protektorat nad Księstwem Warszawskim sprawował poprzez króla saskiego – członka Związku Reńskiego, sam Napoleon. Interesy francuskie reprezentował także rezydent Napoleona w Warszawie. O uzależnieniu Księstwa od Francji decydował także sojusz wojskowy nakazujący Polakom wystawienie czterdziestotysięcznej armii i oddanie jej do dyspozycji Napoleona.