Spotkaliśmy się w 5-osobowym gronie o 13:00 pod ambasadą RP w Londynie 13 grudnia 2020, w imieniu Komitetu Obrony Polski-Wielka Brytania, aby upamiętnić ofiary pomordowane podczas stanu wojennego. Podczas zapalenia znicza i składania kwiatów z głośników brzmiały nasze pieśni – Bogurodzica, Od powietrza głodu ognia i wojny, i Nigdy z królami nie będziem w aliansach. Na początku była modlitwa, Ojcze Nasz, Zdrowaś Maryjo i Wieczny Odpoczynek.
Do mikrofonu stanął Radosław Korzeniowski, z Klubu Gazety Polskiej London One:
Drodzy Rodacy!
Stoję w centrum Londynu przed Ambasadą RP, bo pragnę być w tym dniu przez chwilę bliżej Ojczyzny.
13 Grudnia to data, która powinna nas Polaków nakłaniać do refleksji i podejmowania prób pojednania w duchu Solidarności. Ofiara, często ofiara życia, jaką złożyliśmy jako Naród, nie może zostać zapomniana, i powinna jednoczyć nas, służyć pojednaniu, i być powodem i przyczyną jedności. Siła Solidarności, z którą nie mógł sobie poradzić reżim komunistyczny, płynęła z przepełnionych wiarą w Bożą Opatrzność serc Polaków, która została wzmocniona słowami Świętego Jana Pawła II, Papieża Polaka, podczas Jego pierwszej pielgrzymki do ukochanej Ojczyzny.
Wolność, mówił później Papież, jest nam przez Boga nie tylko dana, ale i zadana…i można ją stracić. Czymże była Solidarność, jeśli nie zrywem wolności, czymże był stan wojenny, jeśli nie tej wolności morderstwem!
Ducha Wolności polskiego Narodu nie da się jednak zamordować. Nie zrobiły tego wojny, rozbiory, komuniści, faszyści i zdrajcy, i nie zrobi tego żadna choroba, bo my Polacy oddajemy swoje życie Bogu, który jest Miłością, Prawdą, Zbawieniem i Nadzieją. I tę Nadzieję w sercach niesiemy całemu światu.
Następnie odczytałem w skrócie listę ofiar:
Szanowni Państwo
Spotykamy się dziś, aby upamiętnić ofiary stanu wojennego. Tu pierwsze ofiary:
JÓZEF CZEKALSKI, 48 lat. Zamordowany w dniu 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji strajku w KWK Wujek, postrzał klatki piersiowej i brzucha, postrzał lewej stopy
JÓZEF GIZA, 28 lat. Zamordowany w dniu 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji strajku w KWK Wujek, postrzał boczny szyi
JOACHIM GNIDA, 28 lat. Zmarł w dniu 25 stycznia 1982 r. w wyniku ran odniesionych w dniu 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji strajku w KWK Wujek, postrzał w głowę
RYSZARD GZIK, 35 lat. Zamordowany w dniu 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji strajku w KWK Wujek, postrzał w głowę
BOGUMIŁ KUPCZAK, 28 lat. Zamordowany w dniu 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji strajku w KWK Wujek, postrzał brzucha
ANDRZEJ PEŁKA, 20 lat. Zamordowany w dniu 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji w KWK Wujek, postrzał w głowę
JAN STAWISIŃSKI, 22 lata. Zmarł w dniu 25 stycznia 1982 r. w wyniku ran odniesionych w dniu 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji strajku w KWK Wujek, postrzał w głowę
ZBIGNIEW WILK, 20 lat. Zamordowany w dniu 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji strajku w KWK Wujek, postrzał w plecy i postrzał od tyłu w okolicy lędźwiowej
ZENON ZAJĄC, 22 lata. Zamordowany w dniu 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji strajku w KWK Wujek, postrzał w klatkę piersiową
ANTONI BROWARCZYK, 23 lata. Zamordowany strzałem w głowę podczas rozpędzania demonstracji w Gdańsku, w dniu 17 grudnia 1981
TADEUSZ KOSECKI. Zmarł na zawał serca pobity przez ZOMO w czasie pacyfikacji strajku na Politechnice Wrocławskiej w dniu 17 grudnia 1981 r.
MICHAŁ ADAMOWICZ, 28 lat. Zmarł w dniu 5 września 1982 r. w wyniku ran postrzałowych odniesionych w czasie demonstracji w dniu 31 sierpnia w Lubinie
MIECZYSŁAW POZNIAK, 26 lat. Zmarł w dniu 31 sierpnia w Lubinie, w wyniku rany postrzałowej brzucha odniesionej w czasie demonstracji w Lubinie
ANDRZEJ TRAJKOWSKI, 32 lata. Zmarł w dniu 31 sierpnia w Lubinie, w wyniku rany postrzałowej głowy odniesionej w czasie demonstracji w Lubinie
EMIL BARCHAŃSKI, 17 lat. Uczeń, więzień polityczny. Zaginął w dniu 16 czerwca 1982 r. Ciało wyłowiono z Wisły. W trakcie śledztwa był bity, miał być świadkiem na rozprawie kolegów
WOJCIECH CIELECKI 19 lat. Zastrzelony przez żołnierza LWP w dniu 2 kwietnia 1982 r., w Białej Podlaskiej
WOJCIECH CIEŚLEWICZ, 29 lat. Zmarł w dniu 2 marca 1982 r. w wyniku pobicia przez ZOMO podczas demonstracji w Poznaniu, w dniu 13 lutego 1982 r.
WLADYSLAW DURDA, zmarł w nocy z 3 na 4 maja 1982 r. zatruty gazami łzawiącymi użytymi do rozpędzania demonstracji w dniu 3 maja 1982 r., w Szczecinie. Milicja odmówiła wezwania pogotowia
ADAM GRUDZIŃSKI, 36 lat. Zmarł na serce po pobiciu w obozie internowania w październiku 1982
ZDZISŁAW JURGIELEWICZ, 29 lat. Zmarł w dniu 21 września 1982 r. po pobiciu w dniu 12 września 1982 r. w KM MO, w Giżycku
WACŁAW KAMIŃSKI, 32 lata. Zmarł w dniu 28 listopada 1982 r., trafiony petardą w czasie demonstracji w dniu 11 listopada 1982 r., w Gdańsku
WANDA KOŁODZIEJCZYK, 59 lat. Przewieziona do szpitala w stanie agonalnym ze śladami pobicia z aresztu śledczego na ul. Rakowieckiej w Warszawie, zmarła w dniu 4 stycznia 1982
STANISŁAW KOT. Po pobiciu przez patrol ZOMO w dniu 31 marca 1982 r. zmarł w dniu 3 kwietnia 1982 r. w Rzeszowie
STANISŁAW KRÓLIK, 39 lat. Pobity w czasie demonstracji w dniu 10 listopada 1982 r. w Warszawie, zmarł w dniu 16 listopada 1982
JOANNA LENARTOWICZ, 19 lat. Zmarła w dniu 5 maja 1982 r. po pobiciu w czasie rozpędzania demonstracji w dniu 3 maja 1982 r. w Warszawie
WŁODZIMIERZ LISOWSKI, 67 lat. Zmarł w dniu 13 lipca 1982 r. po pobiciu podczas demonstracji w dniu 13 maja 1982 r. w Krakowie
PIOTR MAJCHRZAK, 19 lat. Zmarł w dniu 18 maja 1982 r. po pobiciu przez ZOMO podczas demonstracji w dniu 13 maja 1982 r. w Poznaniu
KAZIMIERZ MAJEWSKI, 46 lat. Na skutek nagonki, inwigilacji, gróźb i nakłaniania do współpracy z SB popełnił samobójstwo w dniu 29 października 1982 r. w Jeleniej Górze
KAZIMIERZ MICHALCZYK, 27 lat. Zmarł w dniu 2 września 1982 r. w wyniku obrażeń poniesionych w czasie rozpędzania demonstracji we Wrocławiu w dniu 31 sierpnia 1982
STANISŁAW RACZEK, 35 lat. Zmarł w dniu 7 września 1982 r. po pobiciu w czasie demonstracji w Kielcach w dniu 31 sierpnia 1982
MIECZYSŁAW RADOMSKI, 56 lat. Zmarł w dniu 3 maja 1982 r. w czasie zajść ulicznych w Warszawie
MIECZYSŁAW ROKITOWSKI 47 lat. Zmarł w dniu 3 kwietnia 1982 r. po pobiciu w areszcie śledczym
PIOTR SADOWSKI, 32 lata. Zmarł w dniu 31 sierpnia 1982 r. trafiony petardą podczas demonstracji w Gdańsku
ADAM SZULECKI 32 lata. Zmarł w dniu 9 maja 1982 r. po pobiciu w czasie demonstracji w dniu 3 maja 1982 r. w Warszawie
EUGENIUSZ WIŁKOMIRSKI, 52 lata. Zmarł w dniu 3 września 1982 r. po pobiciu przez ZOMO w czasie demonstracji w Częstochowie w dniu 1 września 1982
BOGDAN WŁOSIK, 30 lat. Zamordowany z broni palnej przez funkcjonariusza SB w czasie demonstracji w Nowej Hucie w dniu 13 października
TADEUSZ WOŹNIAK, 49 lat. Zmarł w dniu 1 września 1982 r. po pobiciu przez ZOMO podczas demonstracji w dniu 31 sierpnia 1982 r. we Wrocławiu
FRANCISZEK ZDUNEK, 49 lat. Przewodniczący Komitetu Budowy Kaplicy w Sobolewie w woj. lubelskim. Zastrzelony przez sierżanta MO
ZENON BLESZCZYŃSKI, 24 lata. Zmarł w nocy z 13 na 14 stycznia 1983 r. po pobiciu w areszcie śledczym w dniu 28 grudnia 1982
RYSZARD KOWALSKI, 44 lata. Przewodniczący KZ NSZZ „Solidarność” w Hucie Katowice, dwukrotny więzień polityczny. Zaginął w dniu 7 lutego 1983 r. Ciało wyłowiono z rzeki w dniu 31 marca 1983
JOZEF LARYSZ, 41 lat. Przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w zakładach ELWRO. Internowany, zwolniony z pracy. Zmarł w dniu 7 marca 1983 r. po kolejnym przesłuchaniu w KW MO
BERNARD ŁYSKAWA, 56 lat. Zmarł na zawał serca uciekając przed ZOMO po demonstracji w Krakowie w dniu 1 maja 1983
ZDZISŁAW ŁYSKAWA, 29 lat. Zmarł w dniu 3 czerwca 1983 r. po pobiciu na posterunku MO w Nowej Miłosnej
JERZY MARZEC, 21 lat. Zaginął w dniu 21 czerwca 1983 r. po uroczystościach powitania Papieża. Ciało znaleziono nad Odrą w dniu 22 czerwca 1983 r. Powodem śmierci było zachłyśniecie się krwią
BOGUSŁAW PODBORACZYŃSKI, 21 lat. Działacz NSZZ „Solidarność”. Prawdopodobnie zatrzymany przez funkcjonariuszy MO, ciało wydobyto z rzeki w dniu 30 kwietnia 1983
GRZEGORZ PRZEMYK, 19 lat. Zmarł w dniu 14 maja 1983 r. w wyniku obrażeń po pobiciu przez milicjantów na Komisariacie MO przy ul. Jezuickiej w Warszawie w dniu 12 maja 1983
ZBIGNIEW SYMONIUK, 33 lata. Członek Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania. Internowany, więzień polityczny. Zmarł w dniu 8 stycznia 1983 r. Według oficjalnej wersji popełnił samobójstwo w czasie odbywania kary 2 lat pozbawienia wolności w więzieniu w Białymstoku
RYSZARD SMAGURA, 29 lat. Zmarł w dniu 1 maja 1983 r. w Krakowie po trafieniu petardą w czasie demonstracji
ZBIGNIEW SZYMAŃSKI. Zmarł w kwietniu 1983 r. po pobiciu przez zomowców – R. Rudowczaka i J. Niemca
JAN ZIÓŁKOWSKI, 56 lat. Współpracownik Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Czerwca 1956 r. Zmarł w dniu 5 marca 1983 r. pobity w czasie przesłuchania w V komisariacie MO w Poznaniu.
Prośba o minutę ciszy
Na zakończenie do wolnego mikrofonu podszedł Marian Łukasik, działacz londyński, i powiedział parę słów o tej smutnej i bolesnej rocznicy, wyrażając nadzieję że to, co miało miejsce, już nigdy się nie powtórzy.
Krzysztof Jastrzembski, Londyn
fot. tytułowa: Fotonova, Krzysztof Raczkowiak