Fot.: Francuzi na rynku w Katowicach w 1920r. Fot. ze zbiorów Archiwum Archidiecezji w Katowicach (IPN)
Muzeum Historii Polski zaprasza na swój kanał YouTube, gdzie można zobaczyć film „Od cudu nad Wisłą do cudu nad Rawą”. Jest to opowieść przygotowana z okazji 100. rocznicy II Powstania Śląskiego.
Film dokumentalny Adama Turuli „OD CUDU NAD WISŁĄ DO CUDU NAD RAWĄ”, to druga część z cyklu filmów Muzeum Historii Polski przypominających wydarzenia sprzed wieku, dzięki którym najbardziej uprzemysłowiona część Górnego Śląska – powróciła do Macierzy.
Tym razem autor w 30-minutowym dokumencie, prezentuje wydarzenia jakie miały miejsce w okresie od upadku I Powstania Śląskiego z 1919 roku do momentu zakończenia 25 sierpnia 1920 roku II Powstania Śląskiego. Był to czas przygotowań do polsko-niemieckiej rywalizacji przedplebiscytowej, narastającej walki politycznej, ale też konfliktów narodowościowych. Ogromny wpływ na sytuację na Śląsku miało niepowodzenie wyprawy kijowskiej Józefa Piłsudskiego i odwrót wojsk polskich pod Warszawę. Wśród Niemców wzmogło to nadzieję, na upadek polskiego „państwa sezonowego”, bowiem eliminowałoby to konieczność organizowania plebiscytu.
We wspomnieniach członków powstańczych rodzin – tamten okres był „tak gorący jak na dzikim zachodzie…” Faktycznie – na porządku dziennym były strzelaniny, a nawet skrytobójcze morderstwa. W efekcie prowokowanych przez Niemców zamieszek – m.in. w Katowicach – zamordowany został 17 sierpnia 1920 roku, podczas pełnienia swej misji ratowania życia – dr Andrzej Mielęcki – powszechnie poważany medyk i polski działacz plebiscytowy.
Wydarzenia te w połączeniu z napadami na siedziby polskich komisariatów plebiscytowych sprowokowały Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska (POW GŚl.) – do zbrojnego wystąpienia i ogłoszenia II Powstania w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku. Walki toczyły się początkowo w obronie zagrożonych polskich działaczy plebiscytowych i ich rodzin, a potem żądając usunięcia z terytoriów plebiscytowych znienawidzonej niemieckiej policji SIPO.
Na skutek szeroko zakrojonej i skutecznej akcji zbrojnej – powstańcy śląscy odnieśli błyskawiczny sukces. Był on też pochodną wieści o sukcesie Bitwy Warszawskiej, która podkopała morale strony niemieckiej. W ten sposób „Cud nad Wisłą” przełożył się też na Śląsku do „Cudu nad Rawą”. W miejsce niemieckiej SIPO utworzona została wspólna, polsko-niemiecka policja plebiscytowa. Dzięki temu strona polska – po raz pierwszy w dziejach tego konfliktu – miała prawo do legalnego posiadania i noszenia broni.
Reżyser Adam Turula – jako historyk i dokumentalista – po raz kolejny nie ogranicza się do wykładu ekspertów − to zaledwie punkty wyjścia, ale sięga do pamięci dzieci i wnuków powstańców, z których ostatni zmarli przed 20 laty. Z opowieści prywatnych i rodzinnych, z zachowanych pamiątek – wyłania się obraz może nie do końca kompletny, ale za to bardzo prawdziwy – historia prywatna, osobista – czasem wręcz intymna. W filmie oprócz historyków – autorytetów przedmiotu zobaczymy również – jak w ubiegłorocznym filmie o I Powstaniu – osoby publiczne i powszechnie znane, które nie wahają się opowiadać o tradycji walki o polskość Śląska.
Zapraszamy do oglądania:
Produkcja: Muzeum Historii Polski, 2020
Producent wykonawczy: Studio Arka Górnośląska z Katowic
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Reżyseria i scenariusz: Adam Turula
Czas trwania: 30 minut.
Źródło: Muzeum Historii Polski, Portal: Dzieje.pl