Tomasz Andrzej Szymański Warszawa 19 czerwca 2015 r.
Polany 30
04-937 Warszawa
Przewodniczący OKW 1136
w Warszawie-Wawer
Do Państwowej Komisji Wyborczej
- Wiejska 10
- 00-902 Warszawa
Wniosek w sprawie wyborczych obwodów zamkniętych dla niepełnosprawnych.
Opis przebiegu wyborów prezydenckich I i II tury w OKW nr 1136
Omawiany Ośrodek zamieszkuje 99 niepełnosprawnych pensjonariuszy, z których uprawnione 24 osoby znalazły się w spisie wyborców.
W pierwszej turze wyborów w lokalu wyborczym wyborcy doprowadzani byli przez personel. Niestety, bardzo często z dowodami osobistymi doprowadzano osoby, których nie było w spisie wyborców, co sprawiało zamieszanie, a poza tym dyskomfort psychiczny u takich niepełnosprawnych.
Według wytycznych PKW pkt 33 w I turze dopuściliśmy pomoc „za zasłoną”.
Podczas głosowania I tury członkowie komisji w związku ze stanem ogólnym i mentalnym wyborców stwierdzili zasadnicze przeszkody w nawiązywaniu z nimi kontaktu, problemy z podpisem na spisie wyborców. Sam fakt ukończenia 18 lat zdaniem członków OKW nie gwarantował, aby mogli uczestniczyć w akcie wyborczym spełniając dwie najważniejsze zasady demokratycznych wyborów – tajność i bezpośredniość.
Zastanawialiśmy się, co się dzieje „za zasłoną” i jaki będzie rezultat przy liczeniu głosów.
Okazało się w I turze wyborów, że wszystkie wyjęte z urny 9 kart miało idealnie wstawione krzyżyki i głosy uznane zostały za ważne, chociaż wcześniej z podpisem na spisie wyborczym i kontaktem z wyborcami były znaczne i trudne do przezwyciężenia problemy.
Stwierdziliśmy, że wszystko wskazuje na to, że za niepełnosprawnych w większości głosował za zasłoną personel ośrodka. Zastanawiające było również, dlaczego z 24 osób uprawnionych tak mała ilość głosowała, choć byli na miejscu. Wskazywało to na wstępną selekcję niepełnosprawnych prowadzoną przez personel.
Aby nie łamać podstawowych zasad demokratycznych wyborów, w drugiej turze podjęliśmy uchwałę o niestosowaniu pkt 33 wytycznych o dopuszczeniu do pomocy przy głosowaniu osób postronnych.
Wyjątkowo jednemu niewidomemu wyborcy, komisja wyborcza zezwoliła na pomoc jego kolegi, gdyż nie znał on alfabetu Braila.
Wynik II tury wyborów – z 5 głosujących, 4 głosy uznano za ważne.
Omówienie
Członkowie Obwodowej Komisji Wyborczej ani personel ośrodka nie mają prawa do weryfikacji przekazanego przez urzędników Urzędu Dzielnicy Gminy spisu wyborców obwodu zamkniętego.
Zdajemy sobie sprawę, że to samo dotyczy także urzędników gminy, którzy spis wyborców tworzą formalnie na podstawie listy pensjonariuszy Ośrodka, którzy przez sąd nie są ubezwłasnowolnieni.
Wnioski
Opisany wyżej przebieg wyborów wskazuje na potrzebę aby:
A)
Zawsze w okresie przed wyborami uaktualnić stan list wyborców niepełnosprawnych, aby do wyborów przystępowały osoby, którym stan ogólny, poziom mentalny i intelektualny pozwala na korzystanie z praw wyborczych.
Naszym zdaniem, na wniosek PKW w czasie przed tworzeniem spisów wyborców, doprowadzić do wyjazdowych posiedzeń sądowych w ośrodkach dla niepełnosprawnych z uczestnictwem biegłych sądowych odpowiednich specjalności w celu podjęcia przez sąd koniecznych decyzji o ubezwłasnowolnieniu.
B)
Dopiero potem należałoby podejmować ustalenia o organizowaniu lub nie obwodu zamkniętego w danym ośrodku.
Aby nie stwarzać kosztów organizowania lokalu i OKW, wystarczyłoby zamiast tworzenia obwodu zamkniętego dla kilku wyborców, załatwić dla nich w dniu wyborów transport do innego lokalu wyborczego.
C)
Uważamy na podstawie własnego doświadczenia, że interpretacja punktu 33 wytycznych PKW może być niejednoznaczna, gdyż określenie „dopuszczalne jest” – przez członków OKW może być rozumiane jako obligatoryjne, a decyzja nie zależy od woli członków komisji. Dodatkowo, uwaga „na życzenie osoby niepełnosprawnej” jest często w praktyce niemożliwa do realizacji, gdy wobec niemożliwości nawiązania jakiegokolwiek kontaktu z wyborcą opierać się można wtedy jedynie na opinii personelu ośrodka.
Powyższe uwagi przekazujemy także w tym celu, aby w lokalach wyborczych nie dochodziło do nieuszanowania godności ludzkiej niepełnosprawnych, do niepotrzebnego stresu i zakłócenia należnego im spokoju.
Mamy też obawę, że opisana sytuacja nie dotyczyła tylko OKW nr 1136.
W imieniu członków OKW nr 1136
Przewodniczący OKW
Tomasz Andrzej Szymański
Do wiadomości:
Kancelaria Prezydenta RP
Krajowe Biuro Wyborcze
członek OKW Maria W. Janssen-Czaja