Jeszcze całkiem niedawno chyba nikomu nie przyszłoby do głowy, że wybory w „wolnej” Polsce mogą być przeprowadzane nieuczciwie… Wiara ta rozsypała się jak domek z kart (wyborczych) najpóźniej po ostatnich wyborach samorządowych. Rozbieżność ich wyników ze zdrowym rozsądkiem była tak rażąca, że nawet rządowi publicyści i politycy PSL-u nie wierzyli w ich uczciwość. Problem polegał jednak na tym, że albo niewiele dało się udowodnić, albo sądy beztrosko orzekały, że mimo ponad dwu tysięcy protestów wyborczych, mniejsze lub większe przestępstwa i tak nie miały znaczenia dla wyniku wyborów, albo wreszcie obywatele przewidując pierwsze lub drugie, nawet nie próbowali interweniować. Kapitał zaufania do instytucji wyborów w Polsce legł w gruzach.
Na szczęście Polacy potrafią sobie radzić nawet w sytuacji skrajnej indolencji organów państwowych (a może nawet wtedy właśnie najlepiej). Potwierdzeniem tej tezy było zawiązanie się przed tegorocznymi wyborami prezydenckimi ponadpartyjnego Ruchu Kontroli Wyborów. Jest to, obecnie już kilkudziesięciotysięczna rzesza ludzi, którym nie tylko na papierze, nie jest wszystko jedno. Reprezentujemy bardzo różne, czasami skrajnie odmienne opcje polityczne, ale łączy nas miłość do Ojczyzny, szacunek dla siebie nawzajem i niezgoda na oszustwa. Wobec powyższego postanowiliśmy nie dopuścić do kolejnych fałszerstw wyborczych.
Działania Ruchu Kontroli Wyborów przebiegają wielotorowo. Przede wszystkim prowadzimy szkolenia dotyczące teorii i praktyki stosowania prawa wyborczego dla członków komisji, mężów zaufania oraz wszystkich chętnych, oczywiście nie tylko ze Szczecina. Część członków RKW angażuje się bezpośrednio w pracę komisji wyborczych lub kontroluje je jako mężowie zaufania. Inni zbierają informacje o ewentualnych nieprawidłowościach, pomagają w rozwiązywaniu trudnych sytuacji, wreszcie na sam koniec setki wolontariuszy w całym kraju fotografuje protokoły wyborcze i przesyła je do koordynatorów, którzy z kolei zliczają oddane głosy niezależnie od skompromitowanej PKW. Są też tacy, którzy analizują prawo i opracowują propozycje zmiany beznadziejnie dziurawego systemu wyborczego w Polsce. Na każdym z tych pokojowych frontów potrzeba jeszcze bardzo wielu chętnych.
Ruch Kontroli Wyborów aktywnie działa w całym województwie zachodniopomorskim. W jego ramach I turę wyborów prezydenckich kontrolowało kilkaset osób, przede wszystkim w Szczecinie, ale także w innych miastach naszego województwa. Na terenie Szczecina, w mniejszym lub większym stopniu udało się obserwować pracę 93% z 200 komisji wyborczych. Poza stolicą województwa odsetek ten był mniejszy, choć i w powiatach liczni obywatele zatroskani jakością procesu wyborczego organizują się w ramach RKW.
Oczywiście, nadal istnieje duże ryzyko zniekształcania wyników wyborów, przede wszystkim z powodu fatalnego prawa wyborczego, ale z każdymi kolejnymi wyborami ludzie sumienni, zdobywać będą coraz więcej doświadczenia, a nikt nie wątpi, że będzie nas coraz więcej. Być może nowe władze w Polsce już wkrótce tak sformułują prawo i procedury wyborcze, że na nowo zaufamy w ich szczelność.
Komunikat RKW Szczecin po pierwszej turze wyborów Prezydenta RP
Wolontariusze i sympatycy Ruchu Kontroli Wyborów zebrali dane z protokołów upublicznionych przez 186 (na 200) Obwodowych Komisji Wyborczych w Szczecinie. W nielicznych przypadkach było to niemożliwe z powodu nieudostępnienia protokołu lub jego wczesnego usunięcia.
W komisjach tych głosowało 144 748 osób spośród 286 862 uprawnionych, co oznacza, że frekwencja wyniosła 50,46 %.
Poszczególni kandydaci, zgodnie z zebranymi danymi z protokołów Obwodowych Komisji Wyborczych, uzyskali następującą liczbę głosów:
Liczba głosów oddanych na kandydata 4 – KOMOROWSKI Bronisław Maria
60 459
42.12%
Liczba głosów oddanych na kandydata 2 – DUDA Andrzej Sebastian
36 426
25.38%
Liczba głosów oddanych na kandydata 7 – KUKIZ Paweł Piotr
30 720
21.40%
Liczba głosów oddanych na kandydata 5 – KORWIN-MIKKE Janusz Ryszard
5 328
3.71%
Liczba głosów oddanych na kandydata 8 – OGÓREK Magdalena Agnieszka
3 683
2.57%
Liczba głosów oddanych na kandydata 9 – PALIKOT Janusz Marian
3 040
2.12%
Liczba głosów oddanych na kandydata 1 – BRAUN Grzegorz Michał
1 105
0.77%
Liczba głosów oddanych na kandydata 3 – JARUBAS Adam Sebastian
932
0.65%
Liczba głosów oddanych na kandydata 11 – WILK Jacek
706
0.49%
Liczba głosów oddanych na kandydata 6 – KOWALSKI Marian Janusz
698
0.49%
Liczba głosów oddanych na kandydata 10 – TANAJNO Paweł Jan
446
0.31%
Oddano 1200 (0.83 %) głosów nieważnych.
Do szczecińskiego oddziału RKW napływały też zgłoszenia nieprawidłowości w procesie wyborczym. Sygnalizowano między innymi:
• przyjęcie przez członków komisji obwodowej podpisu w niewłaściwej rubryce, a następnie odmowa wydania karty do głosowania właściwemu wyborcy;
• nie uwzględnienie w protokole głosu oddanego na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania, mimo głosowania w danej komisji na podstawie takiego zaświadczenia;
• stosowanie urn „zabezpieczonych” przy pomocy taśmy klejącej, którą można bez najmniejszego problemu oraz śladu odkleić i otworzyć a następnie bez śladu je zakleić;
• brak nadzoru komisji nad kartami do głosowania i pieczęcią komisji wyborczej, przechowywanych w innym pomieszczeniu, do którego dostęp miały osoby trzecie;
• niestaranne liczenie kart do głosowania dostarczonych do obwodowych komisji wyborczych, co później skutkowało rozbieżnościami przy sumowaniu kart wydanych i kart niewykorzystanych;
• upublicznianie protokołu wyborczego w ten sposób, że były poważne problemy z jego odczytaniem albo nawet w ten sposób, że część protokołu była czymś zasłonięta. Wiele osób zwracało uwagę na rażąco niechlujny sposób prezentowania wyników wyborów – czyli proklamacji woli wyborców;
• brak bezpośredniego dostępu do protokołów tuż po ich wywieszeniu z powodu zamkniętej bramy posesji;
• usunięcie wywieszonego protokołu już kilkanaście godzin po zakończeniu wyborów a przed ogłoszeniem wyników przez Państwową Komisję Wyborczą.
Niewykluczone, że niektóre z tych uwag, zostaną przez wyborców zgłoszone jako protesty wyborcze.
W kolejnych wyborach będziemy starali się, aby absolutnie wszystkie etapy prac komisji wyborczych były pod ścisłym nadzorem członków komisji związanych z RKW, mężów zaufania i wolontariuszy. Mamy nadzieję, że nasze działania rozciągną się na całe województwo. Zapraszamy wszystkich ludzi dobrej woli do współpracy.
Andrzej Armiński, Piotr Briks, Grzegorz Czarnecki
Ruch Kontroli Wyborów w Szczecinie