Trudno o bardziej wymowny przykład upadku polskiego grafenu niż ostatnia decyzja Nano Carbon. Jak donosi Rzeczpospolita, spółka powołana do komercjalizacji tego wynalazku wystawiła na sprzedaż specjalistyczne urządzenia, takie jak reaktor służący do produkcji grafenu.
O tym, że z grafenem w Polsce nie dzieje się najlepiej, pisze się już od 2-3 lat. Ochrzczony mianem „ojca polskiego grafenu” dr Włodzimierz Strupiński wielokrotnie alarmował, że nasz kraj stoi w miejscu, podczas gdy świat (w szczególności Chiny) robi wręcz milowe kroki w kierunku wykorzystania tego materiału przyszłości w praktyce. Badacz załamywał ręce, że niedługo staniemy się co najwyżej dostarczycielem surowca i…
…były to chyba i tak nadmiernie optymistyczne prognozy. Rzeczpospolita stawia wręcz tezę, że na dobre wypadliśmy już z wyścigu o grafenowe zyski. Dowód? Nano Carbon, czyli spółka powołana do komercjalizacji przemysłowej metody wytwarzania grafenu, wystawił na sprzedaż swoje maszyny. Sam reaktor służący do produkcji grafenu ma być wart kilkanaście milionów złotych.
Brakuje pieniędzy.
Gazeta pisze, że choć Nano Carbon dostało do dyspozycji technologię stworzoną przez zespół dr Strupińskiego, a do tego sponsorów w postaci Polskiej Grupy Zbrojeniowej i KGHM TFI, to spółka wytwarza grafen w ilościach laboratoryjnych i nie realizuje obecnie żadnych zleceń. Pieniądze, które dostaje, mają jej natomiast wystarczać tylko na prowadzenie podstawowej działalności operacyjnej. Wspomniane wcześniej urządzenia chce od Nano Carbon odkupić państwowy Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych. Tyle że ITME… również nie ma pieniędzy na dalszą komercjalizację.
Ale to jeszcze nie koniec kłopotów. We wrześniu 2018 r. prokuratura wszczęła postępowanie w sprawie możliwości popełnienia przestępstwa polegającego na próbie sprzedaży nieruchomości po zaniżonej cenie. Sprzedaż jednego z warszawskich budynków ITME przedstawiał wcześniej jako sposób na podreperowanie budżetu.
Przez lata bierności nasz kraj stracił to, co stanowiło początkowo jego największą przewagę – unikalną technologię wytwarzania grafenu. Dzisiaj na skalę masową nauczyli się go produkować także Chińczycy, którzy laboratoria budowali u siebie w ciemno – nie wiedząc nawet dokładnie, jak dużej powierzchni będą potrzebować do prowadzenia badań. A że dysponują dostępem do większego kapitału, nietrudno się domyślić, że tej wojny raczej już nie wygramy. Wielka szkoda, bo globalny rynek robi się coraz większy. Dzisiaj jego wartość szacuje się na 200 mln dol., w 2023 ma być to już okrągły miliard.
Wykorzystanie grafenu.
Skąd taki skokowy wzrost? Nad wykorzystaniem grafenu zastanawiają się dzisiaj właściwie wszyscy. Producenci telefonów widzą jego zastosowanie w wyświetlaczach i akumulatorach (o zdecydowanie większej wytrzymałości). Materiału złożonego z atomów węgla ułożonych obok siebie jak w plastrze miodu można też użyć do budowy superszybkich procesorów czy odsalania wody. A w 2013 r. Novak Djoković wygrał Australian Open używając grafenowej rakiety.
Podsumujmy więc teraz pokrótce. Rok 2011 – Polacy znajdują sposób, by grafen produkować w ilościach przemysłowych. Rok 2017 – jeden z twórców tego rozwiązania i autor patentu, dr. Strupiński dostaje wypowiedzenie z ITME po 34 latach pracy i zastanawia się nad emigracją. Rok 2019 – Nano Carbon wyprzedaje urządzenia, które miały posłużyć do wyprowadzenia grafenu poza laboratoria. To chyba najkrótsza odpowiedź, dlaczego polski grafen jest w tym miejscu, w którym jest.
Adam Sieńko
źródło: spidersweb.pl