Obecnie służby posiadają bezpośrednią i nielimitowaną oraz natychmiastową możliwość pozyskiwania danych billingowych od operatorów telekomunikacyjnych bez konieczności uzyskiwania zezwolenia. W firmach tych są do tego celu powołane odpowiednie komórki, w większości stworzone z emerytowanych lub wciąż aktywnych funkcjonariuszy służb.
art. 20c ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji: W celu rozpoznawania, zapobiegania, zwalczania, wykrywania albo uzyskania i utrwalenia dowodów przestępstw albo w celu ratowania życia lub zdrowia – 5 – ludzkiego bądź wsparcia działań poszukiwawczych lub ratowniczych,Policja może uzyskiwać dane:
1) określone w art. 180c i art. 180d ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2014 r. poz. 243, 827 i 1198), zwane dalej „danymi telekomunikacyjnymi”,
2) określone w art. 82 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529, z późn. zm.), zwane dalej „danymi pocztowymi”
Nowelizacja ustawy o policji autorstwa Prawa i Sprawiedliwości nie tylko nie rozpościera sądowej kontroli nad w/w czynnościami, ale umożliwia jeszcze policji swobodną inwigilację internetu bez jakiejkolwiek zewnętrznej kontroli.
art. 20c otrzymuje brzmienie:
„Art. 20c. 1. W celu rozpoznawania, zapobiegania, zwalczania, wykrywania albo uzyskania i utrwalenia dowodów przestępstw albo w celu ratowania życia lub zdrowia – 5 – ludzkiego bądź wsparcia działań poszukiwawczych lub ratowniczych, Policja może uzyskiwać dane:
1) określone w art. 180c i art. 180d ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2014 r. poz. 243, 827 i 1198), zwane dalej „danymi telekomunikacyjnymi”,
2) określone w art. 82 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529, z późn. zm.), zwane dalej „danymi pocztowymi”
3) określone w art. 18 ust. 1-5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2013 r. poz. 1422, z późn. zm.), zwane dalej „danymi internetowymi”
oraz może je przetwarzać bez wiedzy i zgody osoby, której dotyczą.
2. Przedsiębiorca telekomunikacyjny, operator pocztowy lub usługodawca świadczący usługi drogą elektroniczną udostępnia nieodpłatnie dane, o których mowa w ust. 1:
1) policjantowi wskazanemu w pisemnym wniosku Komendanta Głównego Policji, Komendanta CBŚP, komendanta wojewódzkiego Policji albo osoby przez nich upoważnionej;
2) na ustne żądanie policjanta posiadającego pisemne upoważnienie osób, o których mowa w pkt 1;
3) za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej policjantowi posiadającemu pisemne upoważnienie osób, o których mowa w pkt 1;
w art. 19 po ust. 6 dodaje się ust. 6a i 6b:
„6a. Kontroli operacyjnej nie stanowią czynności polegające na:
1) uzyskiwaniu i utrwalaniu obrazu w pomieszczeniach, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 4a;
2) uzyskiwaniu danych w trybie art. 20c.
6b. Realizacja czynności, o których mowa w ust. 6a nie wymaga zgody sądu.”
Nowelizacja przyznaje Policji uprawnienie do pozyskiwania danych opisanych w art. 18 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną bez obowiązku otrzymania zgody Sądu (ani jakiegokolwiek innego ciała kontrolnego). De facto więc przyznaje policji prawo do swobodnego monitorowania aktywności każdego użytkownika sieci w oparciu o autonomiczną i nie podlegającą weryfikacji decyzję funkcjonariusza. Nie można bowiem za skuteczną procedurę kontrolną uznać obowiązku składania przez policję półrocznych sprawozdań właściwemu sądowi okręgowemu. Składanie sprawozdań nie służy kontroli legalności, celowości i zasadności pozyskiwania w konkretnym przypadku danych obywatela, a jedynie oddaniu obrazu statystycznego, oraz jest procedurą następczą.
Nowelizacja nie przewiduje ponadto jakichkolwiek mechanizmów, które umożliwiłyby osobie, wobec której zastosowano środki inwigilacji, zakwestionowanie chociażby ex post legalności inwigilacji na drodze sądowej.
Zaproponowane w ustawie o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw rozwiązania będą prowadziły do poważnych ograniczeń w zakresie korzystania przez jednostki z ich praw i wolności konstytucyjnych. W szczególności z prawa do prywatności.
Biorąc pod uwagę wprowadzenie bardzo ogólnej podstawy prawnej do pozyskiwania przez Policję danych o aktywności obywateli w sieci (będzie to możliwe w ramach tzw. „wykonywania zadań”: W celu rozpoznawania, zapobiegania, zwalczania, wykrywania albo uzyskania i utrwalenia dowodów przestępstw albo w celu ratowania życia lub zdrowia – 5 – ludzkiego bądź wsparcia działań poszukiwawczych lub ratowniczych) oraz brak jakiejkolwiek kontroli nad tą inwigilacją, stwierdzić należy, że przedmiotowa nowelizacja w sposób oczywisty łamie art. 47 i 14 Konstytucji RP.
art 47: Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.
art 14: Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu.
A także art. 5:
Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju,
art. 49:
Zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony,
oraz pośrednio art. 30:
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.
Mi, chał Rygiel, Piotr Trzeciakiewicz